Đời người vốn lắm nỗi phiền. Ai
đã đi qua kiếp nhân sinh này đều thấy được rằng mỗi giây phút có được bình an
trong tâm hồn đều đáng quý hơn mọi thứ bạc vàng, của cải. Để sống một đời hạnh
phúc, ý nghĩa, để có được một trái tim mạnh mẽ, kiên cường, hãy thử làm theo những
lời người xưa giảng dưới đây.
Vương
Dương Minh (1472 – 1529) tên thật là Vương Thủ Nhân, là một nhà chính trị, nhà
triết học nổi tiếng của triều Minh. Triết học của Vương Dương Minh gọi là
Dương Minh Tâm học, cho rằng Tâm là nguồn gốc của vạn sự vạn vật, chỉ có cứu trị
nhân tâm mới có thể cứu vãn xã hội, mới có thể giải quyết những vấn đề hiện thực
xã hội. Và “Tâm học” không phải thứ học vấn trên giấy mà là trí tuệ của thực tiễn.
“Chuyên
Tập Lục” là cuốn sách nổi tiếng được chỉnh lý lại từ nội dung các bài giảng,
câu nói và thư từ của Vương Dương Minh. Sách này do 3 học trò của ông là Từ Ái,
Tiết Khản và Lục Trừng ghi chép lại.
Nói
một cách đơn giản thì đó là cuốn sách chép lại bài giảng dành cho học trò.
Nhưng nó lại trình bày khá hoàn chỉnh và có hệ thống về tư tưởng tâm học của
Dương Vương Minh cũng như phương pháp giảng dạy biện chứng của ông.
Lời
văn sinh động, linh hoạt, căn cứ đầy đủ. Cuốn sách này vừa ra đời đã nhận được
bình luận rất tốt của các bậc sỹ phu bình luận và rất được người đời sùng kính.
Dưới
đây là 8 câu nói nổi tiếng của Vương Dương Minh mà sách này chép lại.
1. Nhân tu tại sự thượng ma, phương vị đích trụ, phương năng
“Tĩnh diệc định, động diệc định”
Giải thích: Con người nên tôi luyện bản thân qua mọi chuyện mới
có thể đứng được một cách vững vàng, mới có thể đạt được cảnh giới “Dù là động
hay tĩnh đều có thể giữ được sự trầm tĩnh trong tâm”.
Muốn
tĩnh tâm thì hãy bắt mình phải làm nhiều việc. Điều này nghe thì có vẻ hơi vô
lý nhưng sẽ giúp bạn kéo lại cái tâm đang dao động, không thể tĩnh tại của bản
thân. Chính những việc tưởng như vụn vặt, tỉ mỉ ấy sẽ nghiêm khắc dần dần cọ
xát tâm tính bạn cho tới khi mọi góc cạnh được mài trơn nhẵn, bóng láng.
Khi
tâm đã trơn nhẵn, tịnh không còn chút gợn nào thì những tâm lý tiêu cực kiểu
như tính nóng nảy, hấp tấp, hay dao động, kiêu ngạo, qua loa đại khái… cũng tự
nhiên được gột rửa đi.
Hãy dùng trái tim của mình để dẫn
đường
|
2. Ngoại bằng hữu, vụ tướng hạ tắc đắc ích, tướng thượng tắc tổn
Giải thích: Ở với bạn bè phải biết nhường nhịn lẫn nhau thì hai
bên đều có lợi ích, nếu so sánh với nhau thì chỉ khiến cả hai cùng chịu tổn thất.
Quan
hệ bạn bè chính là: Bạn cho tôi một chiếc lá xanh, tôi sẽ đáp lại bằng cả một rừng
cây. Cả hai vì thế mà đều vui mừng ưng thuận.
Nếu
hai bên có thể liên tục đối đãi với nhau như vậy thì tình bạn ấy lúc nào cũng sẽ
bền vững, kiên cố như bê tông, cốt thép, có thể chống được những cơn động đất dữ
dội nhất.
Nếu
chỉ biết so sánh người ta sẽ chỉ nhìn thấy sự ganh ghét, đố kỵ nhau: Bạn ở nhà
lầu thì tôi cũng phải ở gác tía, lương của bạn ba chục triệu thì lương của tôi
cũng không thể chỉ có 29 triệu, bạn có bà ba thì chí ít tôi cũng phải có bà
sáu, bạn li hôn thì tôi cũng…
Tốt
nhất là không nên kết bạn với những kiểu người như thế. Bởi có bao nhiêu người
bạn như vậy thì ta cũng sẽ phải cõng bấy nhiêu phiền phức.
3. Nhật gian công phu giác phân nhiễu, tắc tịnh tọa giác lãn
khán thư, tắc thả khán thư, thị diệc nhân bệnh nhi dược
Giải thích: Nếu ban ngày làm việc mà cảm thấy lo lắng bất an vậy
thì hãy ngồi tĩnh tọa. Dù bạn không muốn đọc sách cũng phải đọc, điều này gọi
là nhằm bệnh mà bốc thuốc.
Hàm
ý của câu này chính là bạn càng không muốn làm việc gì thì lại càng nên ép mình
làm việc ấy, phải giằng co, đọ sức với cái tâm của mình. Nhân tâm luôn ích kỷ,
người ta ai mà chẳng muốn được sống thoải mái một chút, được làm những chuyện vừa
ý một chút?
Chỗ
nào mát mẻ thì muốn tới gần, thứ gì ngon lại muốn ăn, chuyện gì dễ cũng muốn
làm hơn. Nếu cứ phóng túng bản thân của mình như vậy, bạn ắt sẽ bị dẫn tới đường
cùng.
Thế
nên, đôi khi phải mạnh tay với bản tính của mình, phải học cách “tàn nhẫn” với
mình hơn một chút, bạn mới có thể xoay chuyển tình thế, kiếm tìm được cảm giác
thoải mái và thanh thản thực sự.
4. Hối ngộ thị khứ bệnh chi dược, nhiên dĩ cải chi vi quý, nhược
lưu trệ ư trung, tắc hựu nhân dược phát bệnh
Giải thích: Hối lỗi là liều thuốc quý trị bệnh, quý ở chỗ biết sửa
sai. Nếu giữ sự hối hận trong tâm thì lại vì thuốc mà sinh bệnh.
Con
người ai sinh ra mà chẳng một lần mắc lỗi? Phạm lỗi rồi đứng lên từ sai lầm là
bài học tất yếu của đời người. Đây cũng là kiểu bài kiểm tra mà người ta không
cần học bài cũng có thể được điểm tối đa, chẳng ai muốn trải qua trải nghiệm thất
bại ấy.
Thế
nhưng chỉ cần bạn biết sửa sai, giỏi đúc rút kinh nghiệm thì không có gì đáng sợ.
Ngược lại sai lầm sẽ trở thành một liều thuốc kích thích khiến con người mau
chóng trưởng thành, khỏe mạnh.
Nếu
biết sai mà không sửa thì kết quả cuối cùng thực vô cùng tồi tệ, chỉ có thể là
những giọt nước mắt hối hận muộn màng dâng đầy như dòng sông không đáy. Cái tâm
của người ta sớm muộn cũng sẽ trở thành một khẩu súng, một cái roi quất vào
chính mình, tự gây thương tích và trong mắt chỉ lưu lại đầy những đau thương.
5. Phàm xử đắc hữu thiện hữu vị thiện, cập hữu khốn đốn thất thứ
chi hoạn giả, giai thị khiên ư hủy dự đắc táng, bất năng thực chí kỳ lương tri
nhĩ
Giải thích: Khi xử lý sự việc mà xuất hiện tình huống lúc tốt
lúc không, vì gấp gáp mà rối bời, chạy sang phía sự cực đoan đều là do cái tâm
lo sợ được mất về danh dự khiến mình mệt mỏi, không thể thực sự đắc được lương
tri.
Trong
cuộc sống và công việc, có rất nhiều chuyện vốn có thể ứng phó một cách thư
thái, làm được hoàn mỹ, nhưng kết quả lại trở nên thảm hại, khiến người ta
không muốn ngó tới, khiến bản thân mình không biết phải làm thế nào.
Chuyện
gì đang xảy ra? Phải chăng do năng lực của mình không đủ? Dung mạo của mình
không đủ xinh đẹp? Khí chất của mình không đủ? Đều không phải.
Về
việc này Vương Dương Minh đã đưa ra đáp án cuối cùng: Chính là do cái tâm được
mất của bạn quá nặng. Bạn nhất tâm muốn làm chuyện này tới mức hoàn thiện nhất,
chỉ sợ mình bị người khác phê bình, chê cười, cho nên khi làm việc thường cảnh
giác cao độ, nhất quyết không buông.
Điều
đó đã làm hỏng mất cái tâm làm việc một cách thản nhiên, ứng phó mọi việc một
cách bình hòa của chính bạn. Nó có đôi chút giống như “Định luật Murphy” trong
hiệu ứng tâm lý học, bạn càng lo lắng chuyện gì đó sẽ xảy ra thì nó càng có khả
năng xảy ra.
6. Trì chí như tâm thống, nhất tâm tại thống thượng, khải hữu
công phu thuyết nhàn thoại, quản nhàn sự
Giải thích: Giữ gìn chí hướng như bị đau tim, nếu toàn tâm toàn
ý chỉ nghĩ tới chỗ đau, thì làm gì còn thời gian nói chuyện phiếm và quản chuyện
phiếm đây?
Câu
này quả thực rất hay. Khi tim đau tới mức ngạt thở thì bạn còn tâm tư để tán
chuyện hay đi lòng vòng không? Chắc chắn là không, lúc này bạn chỉ có cảm giác
đau tới muốn chết, chỉ có thể là tâm không mong cầu gì cả.
Suy
luận ngược lại một chút, nếu khi bạn đang làm việc gì đó đột nhiên muốn nghỉ xả
hơi một chút, uống chút rượu, nghe chút nhạc, hát vài câu. Điều này chứng tỏ rằng
tâm của bạn vẫn có phần đang phiêu đãng, chắc chắn là không phải đang hoàn toàn
nhập tâm, cũng nói rõ rằng bạn không đủ coi trọng và dụng tâm.
Sức
mạnh của sự chú tâm là vô cùng lớn, nhưng tiền đề là bạn phải dùng trái tim
mình để dẫn đường.
Hãy dùng trái tim của mình để dẫn
đường
|
7. Kim nhân ư khất phạn thời, tuy nhiên nhất sự tại tiền, đãn
tâm thường dịch dịch bất ninh, chỉ duyên thử tâm mang quán liễu, sở dĩ thu nhiếp
bất trụ
Giải thích: Hiện nay có một số người dẫu đang ăn cơm, dẫu không
có việc gì nhưng tâm của họ vẫn thường bộn bề không yên, chỉ vì cái tâm này của
họ đã quen bận rộn mà không thể nắm bắt được.
Có
người từng hỏi một vị thiền sư rằng: “Ông tu hành như thế nào?” Thiền sư
trả lời: “Đói thì ta ăn, buồn ngủ thì ta đi ngủ”. Người ấy thấy rất phiền
não đáp lại: “Ăn cơm, đi ngủ thì quá đơn giản, ai mà không biết, đây cũng gọi
là tu hành sao?”.
Vị
thiền sư nói: “Cũng là ăn cơm, cũng là đi ngủ, nhưng kết quả lại khác nhau.
Người bình thường khi ăn cơm thì nhìn ngó xung quanh, nghĩ này nghĩ nọ, tính
toán trăm phương ngàn kế, nghĩ ngợi miên man, khi ngủ thì mơ mộng đảo điên, mơ
nọ mơ kia, tư tưởng bay lượn. Người tu hành khi ăn cơm thì là ăn cơm, khi ngủ
thì là ngủ, không có tạp niệm!”.
Sự
khác biệt giữa người với người chỉ trong một ý niệm. Nếu vứt bỏ tạp niệm, những
ý nghĩ dơ bẩn, an định trong hiện tại, bạn sẽ phát hiện ra rằng trong những việc
đơn giản nhất hàng ngày như ăn cơm, ngủ nghỉ, đi bộ cũng đều hàm chứa tính triết
học và cái đẹp.
8. Nhân chỉ hữu hứa đa tinh thần, nhược chuyên tại dung mạo thượng
dụng công, tắc ư tâm trung chiếu quản bất cập giả đa hỹ
Giải thích: Tinh lực của con người rốt cuộc là có hạn, nếu quá
dành tâm sức đầu tư vào ngoại hình thì thường không thể quan tâm, quản thúc được
nội tâm.
Trong
thời đại mà tất cả thứ đều hướng về ngoại hình, có những chàng trai, cô gái
xinh đẹp, nổi tiếng thường cảm thấy ngại ngùng khi phải phô cả bộ mặt mộc mà
cha mẹ sinh ra, vậy nên luôn lo lắng hóa trang một chút, làm đẹp một chút hay
phẫu thuật thẩm mỹ một chút.
Người
ta dành một lượng lớn thời gian cho phẫu thuật thẩm mỹ và cải tạo nâng cấp nhan
sắc nhưng lại không có thời gian để chăm sóc tâm hồn.
Nếu
cứ như vậy, trái tim của con người là một căn nhà có 3 phòng thì một phòng để
cho cỏ dại mọc đầy, một phòng để dục vọng phóng túng tràn lan, còn trong phòng
nhỏ còn lại chỉ vứt ngổn ngang một chút kiến thức, mà cũng chẳng được chất đầy.
Mấy
ai có thể biết rằng một trái tim giàu có, phong phú mới có thể khiến người ta
thực sự trở thành người biết tu dưỡng, có hàm dưỡng, có khí chất. Chỉ khi trang
bị cho mình những điều này, bạn có được một nền tảng tinh thần thực sự lớn mạnh.
Tới lúc đó, liệu bạn còn sợ mình không đủ đẹp trong mắt người khác nữa chăng?
Đăng nhận xét